Gardenya Bitkisinin Faydaları nedir?
Gardenia bitkileri, Rubiaceae bitki ailesinin üyeleridir ve Çin ve Japonya da dahil olmak üzere Asya ve Pasifik Adaları’nın bazı bölgelerine özgüdür. Günümüzde gardenya meyve ve çiçeklerinin etanol özü, bitkisel ilaç ve aromaterapide birçok şekilde kullanılmaktadır. Öncelikli esansiyel yağı yapmak için kullanılan tipte Gardenia jasminoides Ellis denen 250’den fazla farklı türde gardenya bitkisi vardır.
Tıbbi amaçlar için kullanılan en yaygın ekstrakt türü, enfeksiyonlarla ve tümörlerle savaşmak gibi çok sayıda kullanıma sahip olan gardenya esansiyel yağıdır. Güçlü ve “baştan çıkarıcı” çiçek kokusu ve gevşemeyi teşvik etme yeteneği sayesinde, losyonlar, parfümler, vücut yıkama ve diğer birçok topikal uygulamaları yapmak için de kullanılır.
Gardenya Bitkisinin Faydaları ve Kullanım Alanları
Gardenya bitkilerinin ve bu bitkilerden elde edilen uçucu (esansiyel) yağların bir çok kullanım alanlarından bazıları şunlardır:
-
Gardenya Çiçekleri İnflamatuar Hastalıklarla Mücadelede Kullanılır
Gardenia esansiyel yağı, serbest radikal hasarıyla savaşan birçok antioksidan içerir, ayrıca anti-inflamatuar etkilere sahip olduğu gösterilen geniposit ve genipin adı verilen iki bileşik içerir. Yüksek kolesterol, insülin direnci / glukoz intoleransı ve karaciğer hasarının azaltılmasına yardımcı olabileceği gibi diyabet, kalp hastalığı ve karaciğer hastalığına karşı potansiyel olarak koruma sağlamasının mümkün olduğu bulunmuştur. -
Gardenya Çiçekleri ve Uçucu Yağı Depresyon ve Anksiyete’yi Azaltabilir
Gardenya çiçeklerinin kokusunun gevşemeyi teşvik ettiği ve insanlarda gerginliği azalttığı bilinmektedir. Geleneksel Çin Tıbbında, gardenya, depresyon, anksiyete ve huzursuzluk dahil olmak üzere duygudurum bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan aromaterapi ve bitkisel formüllere dahil edilir. Kanıt Tabanlı Tamamlayıcı ve Alternatif Tıpta Dergisinde (Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine) Nanjing Üniversitesi’nin (Çin’de yer alıyor) yaptığı bir aratırma, gardenya ekstresinin (daha doğrusu Gardenia jasminoides türünün), limbik sistemdeki beyin kaynaklı nörotrofik faktör (BDNF) ekspresyonunun hızlı bir şekilde artırılması yoluyla hızlı antidepresan etkileri gösterdiğini buldu. Beynin “duygusal merkezi”. Antidepresan tepkisi, uygulamadan yaklaşık iki saat sonra başladı.
-
Gardenya Enfeksiyonlarla Savaşır ve Yaraları Korur
Gardenya birçok doğal antibakteriyel, antioksidan ve antiviral bileşik içerir.Soğuk algınlığı, solunum yolu / sinüs enfeksiyonları ve tıkanıklıklarla savaşmak için, gardenya esansiyel yağını teneffüs edebilir, göğsünüze topikal olarak uygulayabilir veya bir difüzör ile karıştırmaya çalışın.
Uçucu yağın az bir miktarı bir taşıyıcı yağ ile karıştırılabilir ve enfeksiyonla savaşmak ve iyileşmeyi desteklemek için cilde uygulanır. Yağı sadece hindistan cevizi yağıyla karıştırın ve yaralar, çizikler, sıyrıklar, çürükler veya kesiklerde uygulayın. (Not: Bu tarz esansiyel yağları ilk önce seyreltmeniz önerilmektedir) -
Gardenya Bitkisi Belleği Korumaya Yardımcı Olur
Çin Doğal İlaçlar Dergisi’nde yayınlanan bir çalışmada, gardenya özütünün, özellikle Alzheimer hastalığı olanlar da dahil olmak üzere eski bellek açığı olan insanlar arasında bellek iyileştirmeye yardımcı olduğu bulunmuştur. Çalışmada, gardenya ekstreleri, geniposid ve gardenoside içinde bulunan iki ana bileşen, beyindeki bağışıklık ile ilişkili genlerin ekspresyonunu bastırmaya yardımcı olmuş gibi görünmektedir, bu da hafıza açıklarının altta yatan mekanizmalarını ele alan anti-enflamatuar etkilere sahip oldukları anlamına gelmektedir.Gardenya Kapsülleri ve Esansiyel Yağını Kullanırken Dikkatli Olun
Gardenia kapsüllerinin veya uçucu yağın kullanımıyla ilişkili potansiyel yan etkiler arasında iştahsızlık, ishal veya gevşek dışkı, cilt tahrişi ve iltihaplanma bulunabilir.
-
Gardenya Obezite İle Mücadeleye Yardımcı Olur
Bazı çalışmalar, gardenya jasminoidin’in (gardenya çiçeğinin bir türü) özellikle egzersiz ve sağlıklı beslenme ile kombine edildiğinde obeziteyi azaltmada etkili olabileceğine dair kanıtlar bulmuştur. Amerika merkezli Egzersiz Beslenme ve Biyokimya Dergisi’nde yayınlanan bir 2014 çalışmasında, “Gardenya jasminoideslerin ana bileşenlerinden biri olan Geniposide, vücut ağırlığı artışının yanı sıra anormal lipit seviyelerini, yüksek insülin düzeylerini, bozulmuş glikozu önlemede etkili olduğu bilinmektedir” açıklamasında bulunmuşlardır. -
Gardenya Sindirim Sistemini Yatıştırmaya Yardımcı Olur
Ursolik asit ve genipin de dahil olmak üzere Gardenya jasminoidesden izole edilen maddelerin, antigastritik aktivitelere, antioksidan aktivitelere ve bir dizi gastrointestinal sorunlara karşı koruma sağlayan asit-nötralize edici özelliğe sahip olduğu keşfedilmiştir. Örneğin, Güney Kore’de bulunan ve Gıda ve Kimyasal Toksikolojide yayınlanan Duksung Women’s Üniversitesi Bitki Kaynakları Araştırma Enstitüsü’nde yapılan araştırmalar, genipin ve ursolic asitin gastrit, asit reflüsü, ülserlerin tedavisinde ve / veya korunmasında yararlı olabileceğini bulmuştur.
Genipinin, belirli enzimlerin üretimini artırarak yağların sindirilmesinde yardımcı olduğu da gösterilmiştir. Ayrıca Nanjing Tarım Üniversitesi Gıda Bilimi ve Teknolojisi ve Elektron Laboratuvarı’nda yürütülen araştırmaya göre, gardenya bitkisi “dengesiz” bir pH dengesi olan bir gastrointestinal ortamda bile diğer sindirim süreçlerini desteklediği sonucuna varılmıştır. -
Gardenya Bitkisi Yorgunluğu ve Ağrıları Azaltır
Gardenia özü, PMS, artrit, burkulmalar ve kas krampları da dahil olmak üzere çeşitli ağrı ve rahatsızlıklarla savaşmak için kullanılır. Ayrıca ruh halinizi yükseltmeye ve bilişi geliştirmeye yardımcı olabilecek bazı uyarıcı niteliklere de sahiptir. Dolaşımın iyileştirilebileceği, inflamasyonun azaltılabileceği ve vücudun iyileşme ihtiyacı olan kısımlarına daha fazla oksijen ve besin maddesi sağlamaya yardımcı olduğu bulunmuştur. Bu nedenle geleneksel olarak kronik ağrılara, yorgunluğa ve çeşitli hastalıklara karşı savaşan insanlara önerilmektedir.Weifang Halk Hastanesinin Omurga Cerrahisi II Bölümü ve Çin’de Nöroloji Departmanından yapılan bir hayvan çalışması, ağrıyı azaltıcı etkilerini doğrulamaktadır. Araştırmacılar gardenya meyvelerinde bir bileşik olan ozon ve gardenoside uyguladıklarında, “sonuçlar ozon ve gardenosidin bir kombinasyonu ile yapılan tedavinin mekanik çekilme eşiğini ve termal yoksunluk gecikmesini arttırdığını ve böylece ağrılarını azalttığını gösterdi.” ifadesini kullanmışlardır. - Cilt bakımı açısından son derece faydalı olan gardenya yağı vücuda masaj yapılarak uygulanırsa vücudu sıkılaştırır, kırışıklıkları azaltır ve selülitlerin yok olması sağlar.
- Kanla ilgili meydana gelen hastalıklarda kullanılması önerilen gardenya, dış kanamaları durdurmaya bire birdir.
- Reflü hastalığına yakalanan kişiler için mutlaka kullanılması önerilen gardenya, aynı zamanda bronş genişlemesine de iyi gelmektedir.
- Dolaşım sistemini hızlandırır ve vücudumuzdaki hücrelerin daha çok oksijen almasını sağlar.
- Gardenya bu faydalarının yanı sıra, şişliklerde, yanıklarda, boğaz enfeksiyonlarında ve tümör tedavisinde de kullanılmaktadır.
- İdrar yolu ve mesane enfeksiyonları ile mücadelede yardımcı etkisi bulunuyor.
- İnsülin direnci, glikoz intoleransı, obezite ve diyabet ve kalp hastalığına bağlı risk durumunun oluştuğu durumlarda bu bitki kullanılabiliyor.
- Asit reflü, kusma, gaz IBS ve diğer sindirim sorunları görüldüğünde tedaviye yardımcı olarak kullanılan bir bitkidir.
- Depresyon ve kaygıyı durumları ile baş etmeden yardımcı rolü bulunuyor.
- Yorgunluk ve konsantre olamama durumlarında tercih edilen bir bitki türüdür.
- Abselerden kurtulmaya yönelik tedavilere yardımcı olarak kullanılıyor.
- Kas spazmlarını azaltmaya yardımcı rolü vardır.
- Ateş düşürmeye yardımcı oluyor.
- Adet ağrılarını hafiflemesi amacıyla tercih edilen bir bitkidir.
- Baş ağrısını görülen kişilerin ağrılarının azalmasına yardımcı oluyor.
- Düşük libido seviyelerinin yükseltilmesine yardımcı etkisi bulunuyor.
- Emziren kadınlarda yetersiz olan süt üretimimi arttırmaya yardımcı etkisi bulunuyor.
- Yavaş iyileşen yaraları enfeksiyonlardan iyileşme hızının arttırmaya yardımcı bir etkisi bulunuyor.
- Karaciğer hasarı, karaciğer hastalığı ve sarılık gibi hastalıklarda tedaviye yardımcı özelliği bulunuyor.
Gardenya Bitkisinin Kullanım Alanları
Gardenya bitkisinin sağladığı faydaların daha çok ortaya çıkması ile birlikte dünyada olduğu gibi ülkemiz dede oldukça popüler olduğu görülüyor. Bu bikrinin çok çeşitli şekillerde tüketildiği görülüyor. Dünyan genelinde gardenya bitkisinin kullanım alanları ise şu şekildedir;
- Gardenya bitkisinin en çok gerçekleştirildiği kullanım alanlarının başında yapraklarından çay yapılması geliyor. Gardenya çay olarak tüketildiğinde asabiyete, göğüs sıkışmalarına ve uykusuzluğa oldukça yardımcı olduğu ifade ediliyor. Bununla birlikte gardenya çayı anksiyete bozukluklarında da yoğun bir şekilde tercih edilen bir çay türü olarak görülüyor. Bu anlamda çay yapımında diğer bitki çayları ile aynı yollar tercih ediliyor. Gardenya bitkisinin yaprakları hem yaş hem de kurutulmuş olarak çay yapılabiliyor. Günde 2 fincan etkili olması için yeterli olarak görülüyor. Bu çam demlendikten sonra soğumadan tüketilmesi gerekiyor.
- Gardenyanın bitkisinin diğer bir kullanım olarak da yağının elde edilmesi geliyor. Güzel kokusu ile mumlarda da gardenya yağı oldukça yoğun bir şekilde kullanıldığı görülüyor, gardenya yağının kokusu sakinleştirici özelliği ile dikkat çekiyor. Parfüm yapımında da bu bitkinin yağı son dönemde kullanılmaya başlandığı görülüyor. Bu yağın sıcak su yardımı ile içe çekilmesi sinüslerin temizlenmesi açısından son derece fayda sağladığı görülüyor.
- Ayrıca gardenyanın kökleri ve yaprakları geçmişte olduğu gibi günümüzde de halsizlikte ve vücudun arıtılmasında kaynatılarak kullanılıyor.
*Resim endro lewa tarafından Pixabay’a yüklendi