Vajinada Dudak Sarkması Neden Olur? Nasıl Geçer?
Kadının dış genital organlarını oluşturan vajina, dış dudaklar, iç dudaklar ve klitoris doğal olarak her kadında bulunur ancak şekil ve görünüm açısından farklılıklar göstermektedir veya doğumdan sonra değişimler olabilir.
Vajinanın iç dudakları, kadın cinsel organındaki kıvrım şeklindeki yapılardır. Üst tarafta klitoristen başlamakta ve genişleyerek arkaya doğru uzanmaktadır. Vajina ağzı kenarlarıyla birlikte incelmekte kaybolmaktadır. Bu iç dudakların büyüklüğü herkeste farklılık göstermektedir. Normalde ise ayakta duran bir kadında bacakları kapalı durumdayken iç dudaklar dış dudaklar arasında kalmakta ve dışarı taşmamaktadır. İç dudakları büyük olan kadınlarda ise dış dudaklar dışına taşmakta ve estetik bakımdan gözü rahatsız edecek sarkık bir görüntü oluşturmaktadır. Bazı kadınlarda tek taraflı olabilmekte ve asimetri yaratmaktadır.
İç dudak derisinin renkleri de farklılık göstermektedir. Özellikle hamilelik sırasında koyulaşmış olan iç dudak rendi doğum sonrasında rahatsız edici bir durum oluşturabilmektedir. Bu durumlarda ise estetik operasyon talepleri doğmaktadır.
İç dudaklar özellikle ergenlikten sonra sarkabilir. Aileden gelen genetik yapı, kolajen bağ dokusunun zayıflığı ve çevresel faktörler iç dudak sarkması için önemli etkenlerdendir. İç dudak sarkması durumunda yapılan labioplasti ameliyatları ülkemizde ve tüm dünyada her geçen gün hızla yayılmaktadır.
Labioplasti, kendi tecrübe ve gözlemlerimize göre genital bölge estetiği ameliyatları içerisinde en fazla rağbet görenidir. Özellikle evlilik düşünen bayanlarda daha sıklıkla uygulanmaktadır. Bunun altında yatan sebep de kişinin cinsel yönden kendisini daha rahat hissetmesidir. Labioplasti operasyonu sonrası pek çok kadında ciddi ölçüde bir özgüven artışına şahit olmaktayız.
Genetik
Vajinanın görünen kısmı, kadından kadına farklılık gösterir. İç dudaklar doğuştan daha belirgin görünüme olabilir. Ergenlik dönemiyle birlikte cinsel organdaki değişimler başladıkça bu durum fark edilmeye başlanır.
Kolejan ve eastik
Kolejan ve eastik birer protein türüdür. Kolejan, bağ dokularının, kemiklerin ve cilt yapısının toplu halde bir arada kalmasını sağlar. Elastik ise cildin esneklik kazanmasındaki belirleyici faktördür. İlerleyen yaşlarda bu proteinler vücut tarafından daha az üretilmeye başlanır. Üretimi azalan bu proteinler iç dudak sarkmasına neden olabilir.
Doğum
Doğum esnasında vajina kanalında, iç ve dış dudaklardaki aşırı esnemeden dolayı bazı hasarlar meydana gelebilir. Doğumun ardından bu dokular kendilerini yenilmeye başlar fakat tamamen yenileyemez. Bu durumda iç dudak sarkmaları meydana gelebilir. Ne kadar ilerleyen yaşlarda doğum yapıldıysa o kadar belirgin iç dudak sarkmaları görünür.
İç dudaklar neden sarkar?
İç dudak sarkmasında en sık bilinen neden ailesel nedenler, yani doğuştan gelen genetik kodlamalardır. Yine de bir kardeşte olan böyle bir durum diğerinde olmayabilir. Bu durum tamamı ile soyaçekim ile ilişkili bir durum olup çocukların genetik özelliklerinin birbirinden farklı olmasından kaynaklanmaktadır.
Diğer taraftan ergenlik döneminde çocuklarda bir takım seks hormonları salgılanmaya başlamakta ve bu hormonların hedefi olan genital organlarda bir takım değişimler yaşanmaktadır. Bu tür değişimler bazı kişilerde daha farklı şekilde ortaya çıkabilir.
Diğer taraftan unutulmamalıdır ki; herkesin kaşı, gözü, kulağı bir değildir. Hatta bir kişinin her iki eş organı da asla birbirinin tıpatıp simetriği değildir. Bu nedenle kişiler arası yapısal varyasyonların olması da doğaldır.
Dil sarkması
Sorunu yaşayanların bir kısmı iç dudakların dışarıya sarkmasını ‘dil sarkması’ veya ‘dillerin dışarıya sarkması, uzaması’ şeklinde ifade eder. Genital bölgede dil sarkması ifadesi yanlıştır. Doğrusu iç dudak sarkması veya iç dudak hipertrofisidir. Tıbbi terimiyle labial hipertrofi olarak bilinir.
İç dudak sarkmasına yol açan çevresel faktörler
Diğer yönden ‘kronik irritasyon’, yani genital organların sürekli olarak tahrişe maruz kalması da cinsel organlarda “hipertrofi” yani büyümeye neden olabilir. Özellikle sık mantar enfeksiyonlarına bağlı vajinal akıntılara bağlı gelişen kaşıntılar dudak kısmında büyümeler yapabilir.
Aşırı ve sık olarak yapılan mastürbasyonlar da klitoris ve küçük dudaklarda uyarıcı bir etkiyle büyümeye sebep olabilir. Yani çekiştirmeler dudaklarda uzamaya neden olmaktadır. Bunun en güzel örneği Afrika’daki Hottentot kabilesidir. Bu kabilede yaşayan kadınlar gelenekleri gereği daha çekici ve seksi görünmek amacıyla dudaklarını çekerek uzatmakta ve böylelikle dizlerine kadar ulaşan iç dudaklara sahip olmaktadırlar.
Ayrıca ilerleyen yaşlarla yerçekimi etkisi ve yaşa bağlı bağ dokusunun desteğinin azalması ile de iç dudak kısımlarında sarkıklıklar artmaktadır. Bazı kadınlardaki hormonal durumlara bağlı olarak bu bölgede esmerleşmeler de sıkça ortaya çıkmaktadır.
Cinsel ilişkiler, vajinal doğum ve bazı cilt hastalıkları da iç dudaklarda sarkma, kırışıklıklara neden olabilmektedir.
- Doğum Yapmak
Doğum yapmak, vajinanın çevre dokularında ciddi derecede tahribata yol açar . Bu dokularda doğum sonrası esneme, zayıflama, güçsüzleşme ve yıpranma gibi problemler meydana gelebilir. Bu sorunlar da dış dudak sarkmasına neden olabilir. Normal doğum sayısı arttıkça dış dudak sarkmasının ortaya çıkma riski de artar. Bebeğin kilosuna bağlı doğum şartları sarkma riskini belirleyen en önemli faktördür.
- Cerrahi müdahale ile rahmin aınması
Rahmin alınması, vajina çevresindeki bağ ve kas dokularının güçsüzleşmesine sebep olmaz. Ancak bu ameliyatın gerçekleştirilebilmesi adına bu bağlardan bir veya birkaçının direkt olarak kesilmesi gerekebilir. Buna bağlı olarak gevşeyen vajina duvarları da sarkmaya başlar. Rekonstrüktif cerrahisi uygulanması durumunda sarkmalar meydana gelmeyebilir fakat diğer uygulamalarda vajina sarkması kaçınılmaz bir sonuçtur . Bazı durumlarda iç kısımda meydana gelen sarkmalar dışarıya taşabilir.
- Menopoz
Menopoz döneminde kas ve bağ dokuları ciddi oranda zayıflar . Bu dönemde ciddi derecede düşüş gösteren östrojen seviyeleri, vajina duvarlarının güçlü kalmasını sağlayamaz duruma gelir. Sonucunda da vajina sarkması görülür.
- Aşırı kilo
Aşırı derecede kilolu almak, leğen kemiği bölgesinde yüksek basınç oluşmasına sebep olur. Bu basınç çevre organların da vajinaya doğru baskı yapmasına ve buna dayalı vajina sarkmasını ortaya çıkmasına neden olur. Ancak leğen kemiği bölgesine uygulanan basınç sadece aşırı kiloyla bağlantılı değildir.
Vajina Sarkması Türleri:
Rektosel: Bu vajina sarkması, vajinanın arka kısmının sarkmasıdır. Vajina arka duvarı zayıfladığında rektal duvar vajinal duvarı iter ve bir çıkıntı meydana gelir. Bu çıkıntı özellikle dışkılama anında daha belirgin olur.
Sistosel: Vajinanın ön duvarında yaşanan sarkmadır. Mesane vajina içine sarkabilir. Bu durum karşısında idrar yolu sarkar ve bu durum üretral sarkma olarak tanımlanır. Mesaneyle birlikte üretra sarkarsa durum sistoüretrosel olarak tanımlanır. Öksürürken, hapşırırken ya da gülerken idrar kaçırma kaçınılmaz olur.
Enterosel: İnce bağırsağın fıtıklaşmasıdır. Vajina üst kısmında bulunan destek dokuların zayıflaması sonucu oluşur. Genelde bir histerektomi sonrasında meydana gelir.
Tedavi
İç dudak sarkmasının tek tedavisi cerrahidir. Çoğunlukla lokal anesteziyle yapılır ama hassas kişilerde genel anestezi ile de yapılabilir. Operasyon yarım saat ile 45 dk arası sürer. Büyümüş ve sarkmış olan iç dudaklar kesilerek küçültülür. Fazla dokular atılır. Böylece aslında olması gereken yere, yani dış dudakların içine yerleşmiş olur. Buna labioplasti ameliyatı diyoruz. Ameliyat sonrası pek sorun yaşanmaz. Birkaç gün lekelenme tarzında, adet kanamasından bile az bir kanama normaldir. Bir miktar şişme ve normal ağrı kesicilere cevap veren bir ağrı olabilir. Buz uygulaması ile bu şikayetleri azaltmak mümkün. Eriyen dikiş konduğu için 10 gün içinde kendiliğinden düşer ve dikiş alımı gerekmez. 15 gün kadar küvet, havuz, sauna yasaktır ama duş ilk günden itibaren alınabilir.
Genital estetik kaygısı duyan tüm kadınlara uygulanabilen labioplasti için ergenlik döneminin aşılması yeterlidir. Kızlık zarı vajina ağzından 3-4 cm içeride yer almakta ve iç dudaklar vajina dışında kalmaktadır. Labioplasti kızlık zarını bozmamaktadır. Bu sayede bakirelere de uygulanabilmektedir. Doğum yağmış ya da yapmamış olmak da bir farklılığa neden olmamaktadır. Labioplasti yapılan tüm hastalar ilerde hamile kalabilir ve normal doğum yapabilmektedir. Genellikle 30-40 dakika süren operasyon sonrasında iz kalmamaktadır.
Vajina sarkması sebebiyle ortaya çıkan gözle görülür bir belirti söz konusu değilse herhangi bir müdahaleye ihtiyaç duyulmayabilir. Ya da kegel egzersizi gibi bazı egzersizlerle pelvik taban güçlendirilerek bu sorun çözülebilir. Fakat özellikle düzenli cinsel ilişki yaşayan kadınlarda cerrahi müdahale gerekebilir . Cerrahi müdahalelerde çoğu zaman vücutta kesi açılmaz, vajina kanalına hafif müdahaleler yapılır. Fakat bazı durumlarda alt karından kesi açılmak zorunda kalınabilir. Böyle bir durum söz konusu olsa dahi bunlar küçük kesili müdahalelerdir.
Peser tedavisi
Vajina bölgesindeki kas ve dokuların yetersiz kalmasından dolayı, vajinal sarkma yaşayan kadınlara peser adı verilen bir medikal aparat takılır . Bu aparat kas, bağ ve dokuları güçlendirerek vajinal sarkmanın sonlanmasını sağlar. Peser aparatı, plastik ve kauçuktan oluşan bir üründür. Daha çok cinsel açıdan aktif bir hayatı olmayan kadınlar için uygun bir tedavi yöntemidir. Bu tedavi yöntemi kalıcı bir çözüm sunmaz. Cerrahi müdahale için uygun olmayan veya ameliyat olmak istemeyen kişilere önerilir.
Peser tedavisi uygulandıktan sonra takılan aparat düzenli olarak uzman doktor tarafından çıkarılıp temizlenmelidir. Aynı zamanda enfeksiyon kapma riski yüksek olduğu için önlem olarak östorojen içerikli kremlerle birlikte kullanılmalıdır.
Östorojen hormon tedavisi
Vajina duvarlarının kuvvetsizliğinden kaynaklanan vajinal sarkmalarda, bu duvarları güçlendirmek amaçlı östorojen tedavileri uygulanabilir. Bu tedavi yöntemi sayesinde vajina sarkmasının ilerlemesi yavaşlatılabilir. Bazı durumlarda sarkmanın gerilemesi dahi mümkündür. Hap veya krem kullanarak tedavi süreci sürdürülür.
*Resim holdosi tarafından Pixabay’a yüklendi