Çinko’nun Faydaları nedir?
Çinko vücudumuzda en fazla karaciğer, pankreas, böbrekler, kemik, kaslarda ve diğer dokularda bulunur. Çinko vücutta önemli metabolik görevleri olan enzimlerin yapısında yer alır.
Büyüme ve cinsiyet organlarının gelişmesinde, Hücresel bağışıklığın oluşumunda etkindir.
İmmünite, yara iyileşmesi, normal büyüme ve gelişme, üreme ve çeşitli metabolik işlemler için gerekli bir mikromineraldir.
Soğuk algınlığı ve diğer enfeksiyonlarda rolü olduğu ortaya konmuştur.
Vücudumuzdaki her hücre çok az miktarda çinkoya gereksinim duyar.
Kc, böbrek, pankreas, kemik, cilt, göz ve prostat bezlerinde fazla miktarda bulunur.
İçme suyu, çeşitli gıdalarda bulunur.
Vücudumuzda az miktarda çinkoya ihtiyaç olsa da eksikliğine çok rastlanmaktadır.
Kemik gelişimi ve mineralizasyonunda önemli bir rol alır
Üreme organlarının gelişimi için gereklidir.
Sağlıklı cilt ve kemikler için gereklidir; eksikliğinde egzema, akne ve pzöriazis benzeri cilt döküntüleri gibi cilt bozuklukları meydana gelir.
* Çinko, sağlıklı bir bağışıklık sistemin için olmazlardan…
* Uzmanlara göre; çinko eksikliği, erkeklerde testosteron üretimini bozuyor ve kısırlığa yol açıyor. Ayrıca kişinin prostat kanserine yakalanma riskini de artırıyor.
* Çinko eksikliği, kadınlarda yumurtaların düzgün gelişememesine ve kısırlığa neden oluyor.
* Çinko beyin hücrelerini koruyor ve Alzheimer hastalığının gelişimini önlemeye de yardımcı…
* Yüksek antioksidan içeriğiyle vücuttaki ağır metallerin temizlenmesine yardımcı oluyor.
* Yorgunluk ve halsizliğe yol açıyor.
* Araştırmalara göre; saç dökülmesinin ilk sebeplerinden biri de sağlıksız beslenme ve mineral eksikliği. Saç köklerini güçlendiren çok önemli bir mineral olan çinko, her gün düzenli olarak tüketildiğinde saç dökülmesini engelliyor.
* Ciltteki sivilcelenmenin önüne geçiyor.
Çeşitli enzim sistemlerinde rol alır. Protein ve genetik materyalin metabolizması ve sentezi için önemlidir.
Kırmızı kan hücrelerinin karbondioksit transferi için gereklidir.
Yara iyileşmesi ve immün fonksiyonlar; yara ve yanık iyileşmesi için, soğuk algınlığı ve diğer enfeksiyonlarda immün sistemi güçlendirir
Tat ve koku; farklı yiyeceklerin lezzetini ayırt etmeyi sağlar.
Günlük 30 mg alınabilir
Soğuk algınlığında hastalığın şiddetini ve süresini kısaltmak için 2-4 satte bir 10-15 mg alımı tavsiye edilir, ancak maksimum günlük doz 150 mg olarak belirlenmiştir.
Bir haftadan daha uzun süre yüksek dozda alınmamalıdır.
Uzun süre yüksek dozda kullanımı immün sistemi güçlendirmek yerine zarar verebilir.
Yüksek dozda alımı bakır absorbsiyonunu olumsuz etkileyebilir.
Mide boş iken alınması veya yemeklerden 1 saat önce veya iki saat sonra alınması uygundur.
Bazı antibiyotiklerle etkileşebilir, ilaçlardan 2 veya 3 saat sonra alınması tavsiye edilir.
EKSİKLİK BELİRTİ ve BULGULARI
Ciddi çinko eksikliği nadirdir. Eksiklik geliştiğinde cilt değişiklikleri, ishal, saç dökülmesi, zihinsel dalgalanmalar, immün fonksiyonlarda bozulmaya bağlı tekrarlayan enfeksiyonlar gelişir. Çinko eksikliği daha çok yaşlılarda saptanır. Besinlerle alınan çinkonun % 47-67 si emilir.
Çinko eksikliği ile ilişkili durumlar:
Yetersizliğinde; fiziksel olarak büyümede gerilik (cücelik), cinsiyet organlarının gelişmesinde gecikme, hastalıklara dirençsizlik, yaraların iyileşmesinde gecikme, tat ve koku algılamada bozukluklar gibi belirtiler görülür
– Sık ve/veya ciddi enfeksiyonlar – Malabsorpsiyon sendromları
– Uyku ve davranış bozuklukları – İştah azalması, anoreksia
– Yara iyileşmesinde gecikme – Büyüme geriliği
– Ruhsal hastalıklar – Koku ve tad kaybı
– İnflamatuar barsak hastalıkları – Gece körlüğü
– İnfertilite – Cilt bozuklukları
– Adet bozuklukları – Saçta kepeklenme ve dökülme
– Bağ dokusu hastalıkları – Romatoid Artrit
Çinkonun En Çok Bulunduğu Besinler
Et, karaciğer, yumurta ve deniz ürünleri çinkonun en iyi kaynağıdır. Süt ve ürünleri, kuru baklagiller, yağlı tohumlar ve tahıllar yeterince çinko içerirler. Aşırı saflaştırılmış unlarda çinko miktarı azalır. Ayrıca tahılların kepek kısmında bulunan fitatlar da çinkonun vücutta kullanımını engeller. Çinko yetersizliği daha çok kepekli tahıl ürünleri ile beslenen toplumların sorunudur.
Çinko minerali bakımından zengin olan en önemli besin kaynakları kırmızı et ve istiridyedir.
Hindi Eti
Hindi eti zengin bir çinko kaynağıdır. Et yemeklerinde tavuk yerine hindi kullanarak daha fazla çinko alabilirsiniz.
Kuzu Eti
Kuzu eti en önemli çinko kaynaklarından biridir. 100 gramında 6.7 mg çinko bulunur ki bu günlük çinko ihtiyacımızın %45 ine karşılık gelmektedir.
Kuzu eti ayrıca birçok vitamin mineralinin zengin bir kaynağıdır. Çinkoya ek olarak, kuzu eti; B12 vitamini , riboflavin, selenyum, niasin, fosfor ve demir içerir.
Kabak Çekirdeği
Kabak çekirdeğinde çinko bulunur. 100 gram kabak çekirdeği 6.6 mg çinko içerir ki bu günlük ihtiyacın %44 ünü karşılamak için yeterlidir. Ayrıca kabak çekirdeği yağı da çinko kaynağı olarak kullanılabilir.
Bir araştırmaya göre kabak çekirdeği ve kabak çekirdeği yağı menopoz sonrası kadınlarda meme kanseri riskini azaltabilmektedir. Kabak çekirdeği, prostat sağlığı için de faydalıdır ve zihinsel sağlığınızı geliştirir.
Sarımsak
Sarımsakta bir miktar çinko bulunur. Sarımsağın saç dökülmesini önleyici etkisi de büyük ölçüde çinko içermesinden kaynaklanmaktadır. Açıkçası, tek başına sarımsak bir günlük çinko ihtiyacınızı karşılamayacaktır ama diğer faydalarını da düşünürseniz çinko kaynağı olarak sarımsak tüketilebilir.
Yer Fıstığı
Yer fıstığı da önemli çinko kaynaklarından biridir. Tek problem, yer fıstığının kalorisinin oldukça yüksek olması. 100 gram yer fıstığı yaklaşık 317 kaloridir.
Dana Karaciğeri
Dana karaciğeri iyi bir çinko kaynağıdır. Sevdiğiniz şekilde pişirip yiyebilirsiniz.
Ispanak
Ispanak belki en iyi çinko kaynağı değildir ama en iyi bitkisel çinko kaynakları arasındadır. Ayrıca ıspanak genel sağlığımız için son derece faydalı başka mineralleri de içerir. (Demir gibi.)
Beyaz Mantar
Kültür mantarı olarak da bildiğimiz ve yemeklere kattığımız beyaz mantarın 100 gramında yaklaşık 8 mg çinko minerali bulunur. Ayrıca mantar, iyi bir vitamin ve mineral deposudur. Kalorisi çok düşüktür.
Kakao
Kakao tozu, iltihaplanmayı ve hastalıkları önleyen epikateşin ve kateşinin adında iki flavonoid içerir. Bu flavonoidler kan akışını artırır ve tansiyonun düşmesine yardımcı olur.
Yumurta Sarısı
Yumurta sarısı çinko deposudur. Yalnız yumurtanın sarısı genel kolesterol düzeyini bir nebze artırabilmektedir, çinko alımı için bile olsa kolesterol probleminiz varsa günde 1 yumurtadan fazla tüketmenizi tavsiye etmiyoruz.
Bezelye
Bezelye, çinko kaynağıdır. Ayrıca diğer bitkisel bileşikleri ve faydalı vitaminleri de içerir.
Susam
Susamda bol miktarda çinko ve kalsiyum bulunur. Özellikle gelişme çağındaki çocukların susam veya susamdan elde edilen tahin yemesi çok faydalıdır, hem ihtiyaç duydukları çinkoyu, hem de kalsiyumu buradan karşılayabilirler.
Dana Eti
Yağsız olarak tüketildiğinde, kolesterolü de düşük olan dana eti çok iyi bir hayvansal çinko kaynağıdır. Izgara yaparak veya farklı bir şekilde pişirebilirsiniz. Etin içerisinde yer alan çinko ayrıca emilerek gerekli yerlerde kullanılır.
Fasulye ve Barbunya ve Maş Fasulyesi
Fasulye ve barbunya hem iyi bir çinko kaynağı hem de sağlıklı bitkisel protein deposudur.
Eğer çinko ihtiyacınızı et ve karaciğer yerine bitkilerden karşılamak isterseniz fasulye, barbunya ve maş fasulyesini tercih edebilirsiniz.
*Resim Phoenix Locklear tarafından Pixabay‘a yüklendi