Mate Çayı ve Mate Yaprağı Faydaları

Mate Çayı ve Mate Yaprağı Faydaları nedir?

Mate çayı, tüm dünyada bilinen ve sıklıkla kullanılan Güney Amerika’ya özgü geleneksel bir çayıdır. Kahvenin verdiği gücü, çayın verdiği sağlığı ve çikolatanın verdiği mutluluğu tek başına karşıladığına inanılan, Ilex paraguariensis bitkisinin yapraklarından ve dallarından yapılan bitkisel bir çaydır. Bitkinin yaprakları ateşte kurutulup sıcak suya batırılarak çay yapılır.

Vücutta yağ emilimini engelleme ve yağların hızlı yakılmasını sağlama özelliğine sahip olduğu için obezite tedavisinde kullanılmaktadır. .Metabolizması yavaş olan kişiler için son derece faydalı bir içecektir. Daha iyi sonuçlar için günde üç fincan tüketilmelidir.

196 etken madde içermektedir. İçerdiği bu maddeler yeşil çayda da bulunmaktadır. Enerji ve zindelik veren mate çayını her yaş gurubu tüketebilir.

Mate yaprağında A, C, E, B1, B2, B3 ve B5 vitaminleri ile klorofil, kalsiyum, manganez, demir, selenyum, potasyum, magnezyum, fosfor ve protein yapı taşı olan 15 farklı aminoasit türü bulunmaktadır. Mate çayı, kolesterolü düşürme, yağ yakma ve iştah azaltma gibi etkilere sahiptir.

• Antioksidanlar ve Zengin Besin İçeriği

  Mate çayı, başta ksantin denilen, uyarıcı etkisi olan, çay, kahve ve çikolatanın etkin bileşenlerinden olan kafein ve teobromini içerir. Etkili antioksidanlardan biri olan caffeoyl maddesi, mate çayı içerisinde bolca bulunur. Mate çayında ayrıca kolestrol düzenleyici anti-enflamatuar etkili saponin ve hastalıklara karşı önleyici polifenoller de bulunur. Vücudun ihtiyaç duyduğu birçok antioksidan vitamin ve mineralle birlikte dokuz temel amino asitten yedisini içeren mate çayı diyetlerde tercih edilebilmektedir.

• Gırtlak ve mesane kanserlerinde yavaşlatıcı etki gösteriyor

  Linosis Üniversitesi tarafından yapılan araştırmalar mate bitkisinin kanser hücrelerini yavaşlatıcı etkisi ve orofaringeal, özofagus, gırtlak ve mesane kanserlerinin yavaşlatılması ile arasında bir ilişki olduğunu ortaya koyuyor. Matenin anti-kanserojen etkiye sahip olduğunu belirten bazı çalışmalar da mevcut.

• Zayıflamaya Olan Etkisi

  Mate çayının zayıflamak isteyenler için oldukça güzel bir tüketim kaynağı olduğu aktarılmaktadır.İçeceğin bitki yapraklarında bulunan C ve B vitaminlerinin yanı sıra önemli mineraller sayesinde vücutta zayıflama özelliğinin olduğu bilinmektedir. Bu özelliği sayesinde mate çayının zayıflamak için vücuda olan etkisi şu şekilde sıralanabilir;

  • Kalori yakma oranını düzenler
  • Akciğerlerdeki kan akışını iyileştirir
  • Kan şekeri seviyesini düzenler
  • İştah ve açlığı düzenler

  Bu özellikleri dolayısıyla zayıflamak isteyenler için mate çayı önerilebilmektedir. Dünyanın bazı üniversitelerinde yapılan araştırmalarda kilo vermek için mate çayının tüketildiği saptanmıştır. Elbette çayın bir tüketim sınırı bulunmaktadır. Günde 1 litreye kadar olan çay tüketiminin kesinlikle zararlı olduğu unutulmamalıdır. Zaten bu çayı alırken ne şekilde kullanım yapmanız gerektiği sizlerle paylaşılmış olacaktır.

  Mate çayı aynı zamanda ödem giderici bir etkiye sahip olduğu için dokulardaki glikoz ve yağ hareketlerini azaltmaktadır. Bu durumda da zayıflamak için diyet yapanların tüketmesi gerekmektedir.

• Kanserli Hücrelerin Gelişimini YavaşlatırYapılan araştırmalar mate bitkisinin kanserli hücrelerin gelişimini, gırtlak ve mesane kanserini yavaşlattığı ortaya konmuştur.
• Fiziksel dayanıklılığı geliştirir:Mate çayının içerdiği kimyasal besin bileşenleri vücut için karbonhidratların daha verimli kullanılması için metabolizmayı etkilemektedir. Buda tükettiğiniz gıdalardan daha fazla enerji elde ettiğiniz anlamına gelmektedir. Düzenli mate çayı tüketimi yağların yağ hücrelerinde depolanan kalorilerin daha fazla yakılmasını sağlamaktadır. Yine düzenli mate çayı tüketmek kaslarda laktik asit tutumunu desteklemekte böylece egzersiz sonrası oluşan kas ağrılarını azaltmaktadır.

• Enfeksiyonlara Karşı Koruma

  Mate çayı, parazit ve mantarları önlemede etkilidir. Mate çayının, mide krampları ve ishale neden olan E-coli bakterisini etkisiz hale getirdiği kanıtlanmıştır. Mate çayının içeriğindeki bileşikler ayrıca, pullu deri, kepek deri döküntüleri gibi etkiler yapanMalassezia furfurmantarının büyümesini önler. Bu bileşikler ayrıca bağırsak parazitlerinin giderilmesinde de etkilidir. Bu çalışmalar izole hücreler üzerinde yapılmış olup, insan hücrelerinde ne gibi etkiler yaratacağı konusunda çalışmalar devam etmektedir

• Zararlı Mikroorganizmalara Karşı KorurDeğerleri besin maddeleri içeren mate çayı aynı zamanda vücutta zararlı mikroorganizmaları yok etmek için etkili çaylar arasında yer alır. Eshercia Coli gibi diareye sebep olan bakteriye karşı olumlu etkileri vardır. Aynı zamanda bağırsaklardaki zararlı parazitleri yok etmek için içilebilecek içecekler arasında yer almaktadır.

• Yorgunluğa Olan Etkisi

  İştahı ortadan kaldırma özelliği olan bu çayın fiziksel anlamda uygun bir performans sağladığını söyleyebiliriz.Yine içeriği sayesinde vücutta yer alan yağları parçalamakla görevli olan enzimleri engellediği için yağ emilmesini azaltmaktadır. Ayrıca zihnin yorulmasını engellemesiyle bilinen bu çayın yorgunluğu da ortadan kaldırıldığı aktarılmaktadır. Ancak gebelik dönemlerinde kullanılmaması gerektiği de uzmanlar tarafından söylenmektedir.

  Kalp ve damar hastalıklarına iyi geldiği aktarılan çayın ayrıca romatizma hastalığına karşı da tüketilmesi uygun görülmüştür. Kronik hastalıkların yanı sıra kuvvetli antioksidanlar bulundurması, bu çayı diğer bitki çaylarından ayıran diğer özellikleri arasındadır.

• Sinir sistemine etki eder:Mate çayı ksantin alkaloitten çok daha iyidir. Herhangi sinirlilik ve gerginlik gibi bir yan etki sağlamadan zihinsel uyanıklığı artırmaktadır. Mate çayı bir tonik gibi davranmaktadır; zayıflamış ve depresif bir sinir sistemini uyararak daha heyecanlı ve sakinleşmiş bir etki sağlar. Henüz daha fazla enerji ve canlılık anlamında gözlemler sınırlıdır fakat yinede konsantre yeteneğini daha iyi bir hale getirdiği, ajitasyon ve anksiyete iyi geldiği ve hem fiziksel hem de zihinsel dayanıklılığı artırdığı bilinmektedir. Bu tarz ihtiyaçlar özellikle depresyon dönemlerinde öne çıkmaktadır. Mate çayı sağlıklı uyku döngüsünü engellemez; aksine bu döngüyü dengelemeye bir eğilimi vardır, gerektiğinde uyku için hızlı göz hareketlerini uyarır ve uyku için harcanan süreyi artırmayı sağlar.

• Bağışıklık Sistemini Kuvvetlendirme

  Mate çayının yararları bağışıklık sisteminde de görülebilir. İçerdiği C ve E vitamin, selenyum ve çinkoyla bağışıklık sistemini kuvvetlendirici yapısı vardır ancak kesin bir tanı için mate çayı bileşenlerinin insan hücresi üzerinde görülmesi gereklidir.

• Kolesterolü Düşürmeye Yardımcı OlurYapılan bir çok deneyde mate çayının kötü kolesterolü düşürmeye yardımcı olduğu tespit edilmiştir. İnsanlar üzerinde yapılan 2 aylık bir deneyde 2 – 3 günde bir mate çayı içen kişilerin kolesterol oranları % 15 civarında düştüğü tespit edilmiştir.
• Gastrointestinal sistem sağlığına etki eder:Mate çayının en önemli faydalarından bir gastrointestinal sisteme olan olumlu etkisidir. Bildirilen etkileri hasarlı sindirim sistemini iyileştirmeden hastalıklı gastrointestinal dokuların onarılmasına kadar uzanmaktadır. Akut ya da kronik kabızlık gibi rahatsızlıklara da iyi gelmektedir. Mate çayı kabızlık sorununa yardım ederken aynı zamanda bağırsakların normal hareketliliğini desteklemektedir.

• Kan Şekerini Düşürme(?)

  Diyabet hastaları da mate çayının yararlarından istifade edebilecek başka bir gruptur. Mate çayının kan şekerini düşürücü etkisinin yanı sıra insülin düzenleyici yönü de vardır. AGE diye bilinen glikasyon ürünlerinin oluşumunu engelleyebileceği görüşü hakim olsa da insanlar üzerindeki araştırmalar devam etmektedir.

• Sindirime yardımcı olur:Mate çayı Güney Amerika’nın yerlileri olan Kızılderililer tarafından yüzyıllar boyunca sindirim sorunlarını tedavi etmek için kullanılmıştır. Bu faydalı çay safra ve mide asitlerini uyararak sindirime yardımcı olmaktadır. Eğer mide rahatsızlıklarının yanı sıra kabızlık gibi problemler de yaşıyorsanız mate çayı bu problemlerin ortadan kaldırılması için kolon temizliğine yardımcı olmaktadır. Diğer yandan mate çayı bakterilerin de azaltılması için oldukça etkili olduğu için bu tarz problemler için etkili bir tedavi yöntemi olacaktır.

• Kanser hücreleriyle savaşır:Yapılan bazı çalışmalar çay ekstraktının kolon kanseri hücrelerini etkilediğini ve bu hücrelerin kendilerini yok etmeye başladıklarını bu nedenle çayın kansere karşı olan bileşenler içerdiği sonucuna varıldığı görülmüştür. Bu bileşenler saponinler, ursolik asit, rutin, tanen, klorojenik asit ve klorofilden oluşmaktadır. Yinede henüz mate çayının tamamen kanser karşıtı olduğu ispatlanmış olmasa dahi bu bileşenleri barındırıyor olması kanseri önlemek için kullanılabileceği anlamına da gelmektedir. Mate çayının kanserle nasıl mücadele ettiğini ve vücuttaki kanserli hücreleri nasıl öldürmeyi başardığını tam olarak görmek için üzerine biraz daha araştırma yapılmasına ihtiyaç vardır.
• Diyabeti önler: “Journal of American College of Nutrition” araştırmalarına göre mate çayının tüketimi diyabetin gelişmesini engellediği rapor edilmiştir. Çay tüketimi 2 tip diyabet rahatsızlığına neden olan glisemik ve lipit profilinin kontrolüne yardımcı olmaktadır. Ayrıca sağlıklı diyetinize çayı dâhil ettiğinizde lipit parametrelerin azaltılmasını sağlar böylece prediyabet rahatsızlık riskini azaltmaktadır.

• Kalp Hastalığı Riskini Düşürme

  Caffeoyl ve polifenoller gibi antioksidanlar içeren mate çayı, kalp rahatsızlıklarını önleyici etkiye sahiptir. Bitki ve hayvan hücreleri üzerinde yapılan çalışmalarda kalbe karşı koruyucu, insan hücresi üzerinde ise kolestrol düzenleyici etkiye sahip oluğu saptanmıştır. Katılımcılarda, 40 günlük bir periyotta her gün belirli miktarda mate çayı tüketimi sonucu LDL kolestrol düzeyi % 8.6-13.1 oranında gerilemiştir. Kolestrolle ilgili bu veriler mate çayının kalp hastalıklarına ilişkin faydasını gösterir.

• Kardiyovasküler sağlığı destekler:Eğer kafeine hassasiyetiniz var ise onun yerine mate çayı tüketmek çay hızı atışını desteklemekte ve kardiyovasküler rahatsızlık riskini azaltmaya yardımcı olmaktadır. Mate çayının içinde barındırdığı antioksidanlar ve amino grup asitler vücudu kan dolaşımına teşvik etmekte ve kan duvarlarında biriken yağı önlemekte böylece kolesterolün oluşmamasına da yardımcı olmaktadır. Ayrıca kalp krizi ve felç gibi rahatsızlıklara neden olan arteriyoskleroz ve kan pıhtılarını da önlemektedir.

• Cilt sağlığına yardımcı olur:Günde bir bardak mate çayı tüketimi vücut ve cilt kan dolaşımını teşvik etmeye yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda hasarlı ve ölü hücrelerin ortadan kaldırılmasını sağlayarak cildi arındırmaktadır. Profesyonellere göre mate çayının emilimi cilt sağlığı için oldukça iyidir.

Mate çayının hazırlanışı

• Eğer poşet çay kullanıyorsanız 1 adet mate çayı poşetine, kurutulmuş mate çayı yaprakları kullanıyorsanız 1-2 tepeleme çay kaşığı çay yeterli olacaktır.
• 1 bardak taze su.
• Tatlandırmak için isteğe bağlı olarak narenciye, tatlandırıcı, tarçın, çikolata, süt ya da nane gibi lezzetler ekleyebilirsiniz.

Favori fincanınızın içine çay yapraklarını ya da poşet çayı koyun.

Suyu kaynatın.

Çayın üstüne ekleyin ve faydalı yanlarının iyice açığa çıkması için 3-8 dakika demletin.

Daha sonra çay poşetini içinden çıkarın ya da çay yapraklarını süzgeçle süzün.

Dileğiniz lezzeti katmak için tatlandırıcı, tarçın ya da nane ekleyebilirsiniz.

Hindistan cevizli soğuk mate çayı tarifi

• 1 su bardağı hazırlanmış mate çayı
• ½ bardak Hindistan cevizi suyu

Mate çayını demleyin.

Buzları ve Hindistan cevizi suyunu ekleyerek servis edebilirsiniz.

Mate çayı limonatası tarifi

• 1/3 su bardağı hazır mate çayı
• 1 su bardağı organik limonata
• Buz küpleri

Mate çayını demleyin.

Limonata ve buzları ekleyip servise hazır hale getirin.

Kızılcık ve ahududulu soğuk mate çayı tarifi

• 1 su bardağı hazırlanmış mate çayı
• 2 çay kaşığı bal ya da şeker
• Buz
• 2 adet ahududu
• ½ su bardağı kızılcık suyu (şekersiz meyve suyu kullanıyorsanız biraz daha fazla bal ekleyebilirsiniz)
• Limon ya da lime

Mate çayını demleyin.

Balı ve kızılcık suyunu ekleyin ve bal eriyene kadar karıştırın.

Buzu ve ahududuyu ekleyin.

Narenciyelerle süsleyerek servis edin.

*Photo byJorge ZapataonUnsplash