B12 Vitamini (Kobalamin) Faydaları nedir?
Vitamin B12
, ilk olarak 1948 yılında izole edildi ve pernisiyöz anemiyi durduran vitamin olarak tanımlandı.
B12 vitamini
kobalt içerdiği için parlak kırmızı kristal yapısındadır. B12
vitamini, DNA sentezi, eritrosit üretimi ve miyelin kılıf sentezi gibi birçok olayda folik asitle birlikte çalışmaktadır. Miyelin kılıfı sinir hücrelerinin dışını sarar ve sinir hücreleri boyunca sinyal iletimini hızlandırır. Besinlerdeki B12 vitamininin emilebilmesi için mideden ‘intrensek faktör’ salgılanır. Bu da ince barsaktan B12 emilimini arttırır.
Bağışıklık sisteminde, protein metabolizmasında, sinir sisteminde ve kemik iliğinde kan hücrelerinin yapımında görevlidir.
Karbonhidrat, protein ve yağ metabolizması için gerekli olan diğer bir B kompleks vitamindir.
Ayrıca; kırmızı kan hücrelerinin ve kolinin yapımı, sinir dokusunun devamlılığı ve sağlığı, homosistein metabolizması için gereklidir.
Pernisiyöz aneminin önlenmesi için gereklidir
Nörolojik ve fizyolojik problemlerde yararlıdır ve kişinin kendini daha iyi hissetmesini sağlar
B 12 vitamini hayvansal gıdalarda bulunur.
Gıdalarla alınan B 12 vitamini, 3 saatlik bir işlem sonucunda % 70 oranında absorbe olur. Absorbsiyonu için mide tarafından salgılanan intrinsik faktöre gerek vardır.
B12 vitamini depolanan tek B kompleks vitamindir. Kc’de 3-5 yıllık ihtiyaç kadar depo edilir.
Pernisiyöz anemi ölümcül bir hastalıktır. Mide rahatsızlığı olanlarda veya B 12 vitamini desteği alamayan vejeteryanlarda görülebilir.
Karbohidrat ve yağların metabolizması için gereklidir. Protein metabolizmasındaki rolü tam olarak bilinmemektedir. Ayrıca bazı enzimler, kolin ve DNA-RNA genetik materyalinin yapımı için gereklidir.
Sinir dokusunun sağlıklı devamlılığı için; B12 vitamini sinir hücrelerini koruyan miyelin kılıfın sentezi için gereklidir
Kırmızı kan hücrelerinin , kemik iliğinde gerekli olgunluğa ulaşması için gereklidir. Eksikliğinde hücreler yeterince olgunlaşmaz ve megaloblastik anemi meydana gelir.
Kilo kontrolü konusunda çok önemlidir.
B12 vitamini, vücut enerjisini artırdığı için halsizlik ve yorgunluğun önüne geçer. Bu da yeme isteğini azaltır. Karbonhidratları enerjiye çevirip şeker kullanımını iyileştirdiği için beynin ihtiyacı olan şeker metabolizmasını düzenleyerek unutkanlığı engeller.
- Hücrelerin yapı taşlarından DNA’yı oluşturur .
- Yeni hücre üretilmesini sağlar ve yaşlanmayı önler .
- Protein sentezi sürecine katkı sağlar.
- Karbonhidrat ları glikoza çevirir, yağı azaltır. Dolayısıyla v ücut enerjisini artırır .
- Bağışıklık sistemi ni güçlendirir
- Merkezi sinir sistemini güçlendirir, sinir hücrelerini onarır.
- Unutkanlığı ve hafıza sorunlarını ; Alzheimer ve Demans hastalıklarını önleyebilir.
- Kansızlığı (anemiyi) önlemeye yardımcı olur.
- Büyük doğum kusurlarını engelleyebilir.
- Kemik sağlığını destekleyip osteoporoz u önleyebilir.
- Merkezi görüşü etkileyen makula dejenerasyon (sarı nokta) göz hastalığı riskini azaltabilir.
- Depresyonu önleyebilir ya da etkilerini azaltabilir.
- Sindirim sistemi için faydalıdır.
- Kalp ve damar hastalıklarına karşı vücudu korur.
- Tansiyonu düzenlemeye ve kolesterol ü düşürmeye yardımcı olur.
- Felç riskini önler.
- Saç, cilt ve tırnak sağlığının temel ihtiyaçlarındandır.
- Meme, kolon, prostat, akciğer kanserlerine karşı koruyabilir.
Pernisiyöz anemi; günlük 15-30 mikrogram B 12 vitamini ile tedavi edilir.
Sinirsel ve fizyolojik düzensizlikler; hafıza kaybı, konfüzyon, azalmış refleksler, yürümede güçlük, ağrı, depresyon, anksiyete gibi belirtilere sahip yaşlılarda yapılan denemede % 39 oranında hastada belirgin bir düzelme görülmüştür. Tavsiye edilen doz 100- 500 mikrogramdır. 1000 mikrogram uyuşma, karıncalanma ve kulakta çınlama ted. de kullanılmaktadır.
Yorgunluk; hafif B 12 vitamini eksikliğinde bile gözlenebilir. B 12 vitamin kullanımı ile enerji artışı, iştah artışı ve kendini daha iyi hissetme sağlanmaktadır. 500-1000 mikrogram dozda tavsiye edilmektedir, özellikle yaşlılarda.
Allerji; bazı allerjenlerin özellikle de sülfitlerin (pek çok gıdada koruyucu olarak kullanılırlar) allerjiye neden olmasını engeller.
Sülfite hassas hastalarda dilaltı 2 mg B 12 vitamini verilmesiyle astım, başağrısı ve nazal dekonjestion gibi allerjik belirtilerin oluşmasını büyük oranda önlemiştir.
Bir başka çalışmada ise 2-4 mg B 12 vitamini sülfit allerji semptomlarını engellemiştir.
Sigara kullananlarda B 12 vitamini seviyesi düşmektedir. B 12 vitamini desteği ile (0.5 mg) sigara kullananlarda akciğer kanserine yakalanma riskinin azaldığı gösterilmiştir.
Multipl skleroz , günlük 1 mg kullanımı hastalığın seyrini yavaşlatmaktadır
Normal pişirme işlemleri yaklaşık üçte birinin kaybına neden olur.
Işık B 12 vitamininin kaybına neden olur. Opak veya koyu renkli kaplarda saklanmalıdır. C vitamin varlığı B 12 vitamininin ısıya hassasiyetine ve pişirme esnasındaki kaybının artmasına neden olmaktadır.
Yetersizlik ve Fazlalıkları
B12 yetersizliğinde sinir sisteminde bozukluklarla pernisiyöz anemi oluşur. Kol ve bacaklarda uyuşma, duyu azalması, ruhsal bunalım ve kasılmalar en belirgin eksiklik belirtisidir. Özellikle sadece bitkisel kaynaklı besin tüketenlerde, besinlerin saklanması ve pişirilmesindeki aksaklıklarda vitamin kaybı çok olmaktadır. Bu vitamin sadece hayvansal kaynaklı besinlerde bulunmaktadır.
Günlük B12 Vitamini Gereksinmesi
İnsanlar vitamin B12 ihtiyacını hayvan dokularından sağlarlar. Günlük ihtiyaç 2 mcg ‘dır. Gebelik ve emziklilikte ihtiyaç 2.6 mcg’dır.
B12 Vitamininin En Çok Bulunduğu Besinler
Et ,süt, peynir, yumurta ve balıktır.
- Istakoz ve midye gibi kabuklu deniz hayvanları
- Özellikle sardalye, hamsi, mezgit, ton balığı, somon gibi yağlı balıklar
- Tavuk, hindi gibi kümes hayvanları
- Sığır ve koyun gibi kırmızı et
- Karaciğer, böbrek gibi özellikle koyun sakatatları
- Süt, peynir, yoğurt , kefir gibi süt ürünleri
- Yumurtalar
B12 vitamini bitkisel besinlerde bulunmaz.