Fosfor Faydaları

Fosfor’un Faydaları nedir

Fosfor; kalsiyumla birlikte kemiklerin ve dişlerin oluşumunda, besin öğelerinin metabolizmasında görev alan enzimlerin yapısında bulunur ve hücre çalışması için gereklidir. Ayrıca fosfor vücut sıvılarının asit ortama dönüşümünü engeller, hücre içi ve dışı sıvıların dengede tutulmasını sağlar.
Vücuttaki fosforun %90’ı kemiklerde ve dişlerde, geri kalan %10’u ise vücut sıvılarında ve hücrelerde bulunur.

 Vücudumuzda en bol bulunan ikinci mineraldir.
 Vücut ağırlığımızın yaklaşık % 1’i kadardır.
 Vücudumuzdaki fosforun yaklaşık % 85’i kemiklerimizde kalsiyum ile birlikte kalsiyum fosfat şeklinde bulunmaktadır ve kemiklerimize gerekli sertlik ve güçlülüğü vermektedir.
 Tüm vücut hücrelerimizde az miktarda fosfor bulunmaktadır ve bazı metabolik işlemler ile vücut fonksiyonları için kullanılır

 Fosfor tüm hayvansal yiyeceklerde özellikle süt ve ette bulunmaktadır.
 Ayrıca meşrubat gibi pek çok içecek ve işlenmiş gıdalar fosfor açısından zengindir
 Diyetle aldığımız fosforun yaklaşık % 70’i absorblanmaktadır. Kalsiyum ile kıyaslandığında ( %20-30) bu oran oldukça yüksektir.

Neden gerekli;
 Güçlü ve sağlıklı kemik ve dişler için kalsiyum ile birlikte gereklidir.
 Genetik materyalin (DNA ve RNA) ve kolesterol ile kanda diğer yağlı maddeleri taşıyan fosfolipitlerin bileşenidir.
 Emziren kadınlarda normal süt salgılanması için gereklidir

 Hücre membranının güçlendirilmesi
 Kas dokusunun yapımı
 Vücut sıvılarının normal asit-baz ve sıvı dengesini sağlamak için
 Çeşitli enzimlerle birlikte enerji metabolizması ve protein metabolizması ile yapımı gibi fonksiyonları da bulunmaktadır.

• Vücut için gerekli olan vitamin ve minerallerin emilimine büyük ölçüde yardımcı olmasından dolayı metobolizmayı destekler.
• Fosforun bir formu olan fosfat; hücrenin önemli yapısal molekülleri olan DNA, RNA, ATP (enerji depolamak için hücrelerin kullandığı bir molekül) ve hücre zarı bileşeni olan fosfolipidlerin yapısında bulunmaktadır. Bu nedenle yaşamsal faaliyetlerin için çok önemli bir mineraldir.
• Fosforun en önemli işlevlerinden biri dişlerin ve kemiklerin oluşumunda görev yapmasıdır. Kemik ve diş sağlığını korumada yardımcı olur.
• Osteoporozun (kemik erimesi) önlenmesinde kalsiyum, magnezyum ve D vitaminiyle birlikte rol oynar.
• Önemli B vitaminlerinden olan riboflavin (B2 vitamini) ve niyasinin (B3 vitamini) emilimi ve düzenlenmesinde yardımcı olur.
• Fosfor ayrıca; hazımsızlık, kabızlık, ishal gibi problemleri doğrudan düzeltir ve düzenli, sağlıklı bağırsak hareketleri için sindirim sistemini tetikler. *
• Vücuttaki ürik asit, sodyum, su ve yağ seviyelerini dengelemek için böbrek ve diğer sindirim organları; fosfor, potasyum ve magnezyum gibi elektrolitleri kullanmaktadır. Yani fosfor vücudun idrar ve dışkılama yoluyla detokslanmasına yardımcı olur.
• Bağırsak florasındaki yararlı bakterilerin gelişmesine izin vererek sindirimle yardımcı olur.
• Fosfor ayrıca kas hareketini kontrol etmeye yardımcı olan sinir uyarılarının iletilmesine yardım eder.

• Böbrek sağlığını destekler ve böbreklerin işlevlerini aktif hale getirmeye yardımcı olur.
• Fosfor, kas zayıflığı, uyuşukluk, yorgunluk ve benzeri rahatsızlıkları gidermede etkilidir.
• Libido kaybı, cinsel arzuda eksiklik, iktidarsızlık ve sperm motilitesi gibi problemler vücutta yeterli miktarda fosfor bulundurarak giderilebilir.
• Uygun nörotransmitter ve beyin fonksiyonları; günlük hücresel aktivitelerini gerçekleştirmek için fosfor gibi minerallere ihtiyaç duyar. Fosfor; uygun nörolojik, duygusal ve hormonal yanıtların korunmasına yardımcı olur.
• Yapılan çalışmalar sonucunda fosfor eksikliği, bilişsel düşüş, Alzheimer hastalığı, demans ve bunama gibi yaşla ilişkili nörodejeneratif bozuklukların gelişimi ile ilişkilendirilmiştir.
• DNA ve RNA gibi önemli kalıtsal materyallerin yapısını oluşturmasıyla hamileler için fosfor çok önemlidir. Anne karnındaki bebeğin düzgün gelişimi için oldukça gerekli bir mineraldir. *
• Karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasını uyarır.
• Vücudun, hücrelerin ve dokuların büyümesi, bakımı ve onarımı için önemli polimerlerden olan proteinlerin yapımında da rol oynar.
• Egzersiz sonrası oluşan kas ağrısını azaltır.
• Doku ve hücrelerin büyümesi, korunması ve onarımını sağlar.
• Kalp atışını düzenlemede yardım eder.
• Sinir iletimini kolaylaştırır.
• Vücutta hormonal dengeyi sağlar.

Terapötik Kullanım
 Nadiren takviyesi gerekir; şiddetli yanıklar, böbrek ve sindirim sistemi rahatsızlıklarında takviye gerektirir.
 Doktor kontrolü altında alınmalıdır.

Dikkat edilmesi gereken noktalar
 Alınan kalsiyum ve fosfor miktarlarının hemen hemen eşit olması gereklidir.
 Yüksek et tüketimi ve işlenmiş gıda içecekleri fazla miktarlarda tüketenlerde aşırı fosfor alımı kemiklerden kalsiyumun salıverilmesine ve osteoporoza neden olmaktadır.

Fosfor eksikliği belirtileri

• Eklem, kas ağrısı
• Kemiklerde güçsüzlük
• İştahsızlık
• Sinirlilik, kaygı
• Halsizlik
• Karıncalanma, uyuşma
• Ciltte matlaşma
• Odaklanmada zorluk

Fosfor Hangi Besinlerde Var?

• Karaciğer
• Pastırma gibi işlenmiş etler.
• Ayçiçeği.
• Fındık.
• Badem.
• Fasulye ve diğer baklagiller.
• Tam tahıllar.
• Kepekli pirinç
• Dondurma, kuru meyve.
• Çikolata
• Yumurta.
• Peynir.
• Süt.
• Yoğurt.
• Patates.
• Sarımsak.
• Bezelye ve brokoli.
• Kabak çekirdeği.
• Soya sütü.
• Kırmızı et.
• Tavuk.
• Hindi eti.
• Balık.
• Deniz ürünleri

Protein yönünden zengin besinlerin fosfor içeriği de yüksektir. Süt ve türevleri, et ve türevleri, tavuk, balık, yumurta, tahıllar, kuru baklagiller ve yağlı tohumlar önemli fosfor kaynağı besinlerdir.
Günlük Fosfor İhtiyacı :
Fosfor ihtiyacı da kalsiyum ihtiyacı kadardır. Kalsiyumun fosfora oranı diyette bire bir olmalıdır. Fosfor ihtiyacı 1-10 yaş arası çocuklar için 800 mg, 11-24 yaş için 1200 mg ve 24 yaş üzeri bireylerde 800 mg’dır.

*Resim diego barruffa tarafından Pixabay‘a yüklendi